Vorige week had ik het voorrecht om de naturalisatie van een jonge vrouw bij te wonen in Utrecht. Het was de eerste keer dat ik zo’n moment mee mocht maken. Het einde van een lang proces van onzekerheid, afwachting, uitstel, beschikking verblijfsvergunning en nu deze stap. Ik ken deze vrouw al een aantal jaren en was al een tijd bij haar betrokken toen zij haar verblijfsvergunning kreeg. Een moment dat we bij toeval samen meemaakten. Want net toen we bij elkaar waren, kreeg zij het berichtje op haar telefoon binnen. Tranen vloeiden en mijn hart bonsde, maar dat was nog niets vergeleken bij de emoties die haar overmanden toen ze las ‘Je mag in Nederland blijven’. Dat was vorig jaar.

Terug naar afgelopen week. De naturalisatieceremonie was in Museum Speelklok en wethouder Rachel Streefland nam de burgemeester waar. Ik zat als eerste in de wachtruimte en zag alle kandidaten een voor een binnenkomen en zich melden. Dat raakte me. Wat is jouw verhaal? Wat maakt dat jij je naturaliseert tot Nederlander, vroeg ik mij in stilte af.

Er kwamen mannen, vrouwen, alleen of met een geliefde, echtparen, gezinnen binnen. Iedereen had z’n best gedaan er keurig uit te zien. Ik voelde en zag zo dat het belang voor alle mensen groot was. En spannend, dat zeker ook. En ik zat daar, mocht bij dit intieme moment aanwezig zijn. En omdat ik met degene voor wie ik kwam een deel van de weg heb mogen afleggen, zat ik vol emoties.

We gingen vanuit de zaal de wachtruimte in, waar een groot draaiorgel van het museum pontificaal aanwezig was. Op de stoelen lag een geplastificeerd papier. Het was duidelijk: dat is niet om mee te nemen, dat wordt de volgende keer weer gebruikt. Op het papier stonden de Verklaring van Verbondenheid die eenieder ging afleggen en het Wilhelmus.

We gingen zitten. De ceremoniemeester opende de bijeenkomst en de spanning steeg. De procedure werd uitgelegd en vervolgens werd iedereen opgeroepen om een voor een naar voren te komen. Na drie personen bleek dat voor ons de logica in de volgorde ontbrak. We konden niets anders doen dan wachten. Regelmatig hadden we elkaars haar hand vast. En ook met de andere dierbaren die met haar waren meegekomen had ze contact.

Na iedere belofte was er applaus. Opluchting, blijdschap en wellicht ook een afscheid. Want dat hield mij bezig: hoe doe je dat, afscheid nemen van je vorige nationaliteit, die je misschien al bij je geboorte had? Hoe neem je afscheid van een leven dat je hebt geleid met die nationaliteit? Want doordat je de Verklaring van Verbondenheid aflegt, verandert dit.
Jijzelf verandert daar niet door. De grootste veranderingen heb je waarschijnlijk de afgelopen jaren al doorgemaakt. Daarom nam je het besluit om te verhuizen, te vluchten of weg te gaan. Daarom nam je het besluit om in Nederland te willen blijven en hier een leven op te bouwen.

Hoe indrukwekkend was dit. En waarom gebeurt dit eigenlijk? Wat maakt dat we nationaliteiten hebben? Waarom kunnen we niet gewoon allemaal wereldburgers zijn en mag niet iedere wereldburger reizen waar hij/zij wil. World peace, denk ik bij mezelf. Het woord dat bij elke Miss Universe-verkiezing genoemd wordt door de missen die deelnemen. Hier voelde ik het. Ik zat daar en dacht: world peace. Voor mij betekent dat mensenrechten voor iedereen.

En opeens was zij aan de beurt…