Er wordt veel – en ook steeds meer – gepraat over mentale gezondheid. Dat is hartstikke fijn. Tegelijkertijd rust er voor heel veel mensen nog een taboe op. Bij mensen die zelf mentale klachten hebben, maar ook bij naasten, collega’s of vrienden. Daarom is het nog steeds nodig dat er elk jaar op 10 oktober een Internationale Dag van de Mentale Gezondheid is.
10 oktober was trouwens maar een aanleiding voor deze blog, die je ziet als die dag allang weer voorbij is. Wat je hieronder leest, geldt natuurlijk het hele jaar.
Gips en taboe
Statistisch gezien kan het haast niet dat je niemand kent met mentale klachten in de breedste zin. Ken jij echt niemand met (werk)stress, depressie, angst(en) een bore-out of een burn-out? Toch krijgen mensen met mentale klachten vaak minder begrip en minder aandacht dat mensen met lichamelijke klachten. Het is vaak ook makkelijker om voor iemand te zorgen die bijvoorbeeld een gebroken arm heeft. Je kunt helpen met de boodschappen, je kunt voor diegene koken, je kan een wasje draaien. En hij is ook makkelijk te herkennen, die gebroken arm; er zit gips omheen. Zodra het beter gaat, zie je dat dus ook duidelijk: het gips gaat eraf en iemand doet dingen weer zelf.
Weinig mensen zullen zich ook schamen voor een gebroken arm. Zelfs als je gewoon wat onhandig bent geweest, zullen de meeste mensen toch al snel hun hulp aanbieden. Of je een kaartje sturen. Mentale klachten zijn lang niet altijd gemakkelijk te herkennen, zeker niet als iemand er zelf niets over zegt. Omdat diegene zich schaamt, of omdat in diens omgeving taboe is om het erover te hebben. Sommige mensen met mentale problemen zijn ook bang dat ze als gek worden gezien, of dat ze misschien wel maanden lang moeten worden opgenomen. Of dat hulp niet te betalen. Er zijn allerlei redenen waarom mentale klachten taboe kunnen zijn bij iemand die ze zelf ervaart. En dat maakt hulp bieden een stuk lastiger.
Niemand verwacht dat je therapeut bent, of dat je alles weet. Oprechte interesse, een luisterend oor, dat kan al genoeg zijn
EEN GAATJE IN DE DEKEN
Stel dat je nou wél weet dat iemand het psychisch moeilijk heeft. Realiseer je dan dat kleine gebaren een enorme impact kunnen hebben. Niemand verwacht dat je therapeut bent, of dat je alles moet weten. Oprechte interesse, een luisterend oor, dat kan al genoeg zijn om een gaatje in die zware, zwarte deken te maken. Een gaatje waar wat licht doorheen kan schijnen. Een lichtje dat je pad vooruit weer een beetje zichtbaar maakt.
HaalbaAR kaartJE
Een paar tips voor kleine dingen met een groot effect. Best haalbaar toch?
- Stuur een kaartje, of een berichtje. Vraag gewoon eens: hoe voel je je vandaag?
- Of zeg/schrijf alleen maar dat je aan iemand denkt. Misschien denk je dat het weinig voorstelt, maar iemand kan daardoor even losgetrokken worden uit het gevoel helemaal alleen te zijn.
- We zijn gewend om collega’s of vrienden die fysiek ziek zijn een bloemetje te sturen, met een kaartje met beterschapswensen. Waarom zou je dat niet doen met iemand met mentale problemen? Die knapt daar net zo goed van op!
- Heb je het idee dat iemand zich schaamt? Vertel diegene dat dat niet hoeft. Dat ze niet de enigen zijn met mentale klachten, en dat ze zich er, net als iemand met de eerder genoemde gebroken arm, niet voor hoeven te schamen.
- Deel je (met mate) eigen verhaal, als je dat hebt, of het verhaal van iemand die je kent. Niet om het andere verhaal weg te drukken, maar om te laten zien dat iemand niet de enige is die worstelt. En dat er niets mis is met erover praten. Sterker nog, het kan enorm helpen om de druk van je systeem te halen, je hoofd wat leger te krijgen en je hart lichter.
- Als je wilt dat iemand praat, moet je er ook iemand zijn die luistert. Het bekende luisterende oor is ontzettend belangrijk voor iemand met mentale klachten. Probeer echt met aandacht te luisteren, vragen te stellen, oprecht geïnteresseerd te zijn. En vraag niet maar één keer hoe het gaat, maar stel die vraag regelmatig. Laat weten weten dat je iemand niet uit het oog verliest.
- Vraag wat je kunt doen of betekenen. Misschien bedenk je van alles, maar past dat toch niet zo goed bij degene voor wie je het doet. Of heeft die behoefte aan iets anders. Vraag het gewoon eens. Is het iets dat je makkelijk kan doen? Dan weet je zeker dat het goed aankomt.
Lichtpunt
Kortom: kijk eens goed om je heen. Van wie weet je wat er aan de hand is? Van wie niet? Is er iemand die misschien een beetje aan je aandacht ontsnapt? Haal ze er weer bij! Met iets kleins dus. Ik kan je uit eigen ervaring vanaf beide kanten vertellen dat je daardoor zomaar dat ene lichtpunt kan zijn dat iemand net even nodig heeft.
Ineke Buijs
Mentale gezondheid is een thema dat bij Power by Peers zeer regelmatig terugkomt. We hebben er verschillende nieuwsberichten over geschreven, we werken samen met organisaties die er alles mee te maken hebben, we hebben ervaringsdeskundigen onder onze zzp’ers en onze deelnemers. En we zijn actief bezig met het wegnemen van stigma en taboe rondom mentale problemen. Dat doen we onder andere door de cursus (Youth) Mental Health First Aid ((Y)MHFA) aan te bieden, doordat we partner zijn en mee aan de wieg hebben gestaan van MentalMotion en door een begin te maken met eigen aanbod op het thema.
Dat zijn in elk geval de opdrachten waarbij het thema mentale gezondheid heel duidelijk is. Maar het komt in als onze dienstverlening vrijwel overal aan de orde, bij Vesta, bij de Vriendennetwerken, bij het PowerTeam, bij Blik & Pot, bij de Krachtgroepen en de Kidsclub, bij Eigen Pad … nouja, waar eigenlijk niet?
Meer informatie over MHFA, MentalMotion en Horen, Zien en Praten vind je onder de groene knoppen. Alle andere projecten vind je onder Samen Ondernemen. Zie de roze knop.
We houden je op de hoogte!
Verder lezen over MENTALE GEZONDHEID

Lichtpunten en luisterende oren
Er wordt veel – en ook steeds meer – gepraat over mentale gezondheid. Dat is hartstikke fijn. Tegelijkertijd rust er voor heel veel mensen nog

MENTALMOTION echt open: WELKOM IN ‘DE PEER’
MentalMotion is een van onze partners. Het is een Students Peer Support Center dat helemaal draait om het welzijn van studenten. Vanaf half september 2024

MENTALMOTION: STUDENTEN AAN DE SLAG MET MENTALE GEZONDHEID
MentalMotion is een van onze partners. Het is een Student Peer Support Center dat helemaal draait om het welzijn van studenten. De bedoeling is dat

KOM UIT JE DOOS!
Het aantal jongeren met mentale problemen neemt heel snel toe. Het punt is dat bij jongeren/studenten te lang niet is gedacht aan zaken zoals depressie

WEEK VAN DE POSITIEVE GEZONDHEID – EEN TERUGBLIK
Van 8 t/m 13 mei was het de Week van de Positieve Gezondheid in Utrecht en omgeving. In dat kader was bij DOCK in Hart

Marik, Mieke, Máxima, MIND Us en MHFA
Op 25 januari kwam Hare Majesteit Koningin Máxima op werkbezoek in Buurtcentrum Sterrenzicht in Utrecht. Dat gebeurt al niet elke dag, maar het was extra

IN DE SCHIJNWERPER: MARIK EIJGENSTEIN
We zetten in de serie De Schijnwerper dit keer eens een lichtje op een doelgroep die misschien nog niet zo bekend is bij onze lezers:

MHFA in de TV-, FILM- EN THEATERWERELD
Er is iets losgemaakt door de beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag in de tv-, film- en theaterwereld. Er volgen steeds meer beschuldigingen. Tegelijkertijd neemt de discussie

DOE JE MEE MET HET mental support team in Kanaleneiland?
Op heel veel plekken spelen steeds meer vragen over de mentale gezondheid van wijkbewoners. Vanuit de bewoners zelf en vanuit hun naasten. Ook in Kanaleneiland

Psychische aandoeningen in de wijk signaleren?
Mental Health First Aid, afgekort MHFA, is precies wat de naam al aangeeft: eerste hulp bij mentale gezondheid. Wie via Power by Peers een training

Focus op mentale gezondheid voor jongeren
De mentale gezondheid van jongeren en jongvolwassenen versterken, dát is de inzet van dit project van Power by Peers, Sport Utrecht en JoU. Deze partners

Allemaal bewoners
Met SAMEN030 werkt Power By Peers aan het project Goede buur: dé bondgenoot voor mensen met verward gedrag. In Overvecht, Hoograven en Oost zetten wij